M.Gökhan Ahi ile Clubhouse’un Hukuki Yönleri

2020 Mart ayına kullanıma sunulan Clubhouse, Ocak 2021 itibariyle Türkiye’de popüler olarak hızla kullanıcı kazanarak büyümeye devam ediyor. Halen sadece Apple iOS işletim sistemiyle kullanılabilen Clubhouse uygulaması, Türkiye’de yaklaşık 200 Bin kullanıcıya ulaştığı tahmin ediliyor. Kullanıcı sayısının artması ile açılan odalarda yaşana bazı sıkıntılar, nefret söylemleri, kayıt alınarak YouTube üzerinde yayınlanması gibi sorunları akıllara getiriyor.

Hukuki olarak da hangi yaptırımlar olabilir, hangi durumlarda moderatörler, konuşmacılar veya dinleyiciler neler yapabilirler, hakları nelerdir gibi sorular gündeme geliyor. Biz de bu soruları Av. M.Gökhan Ahi ile yaptığımız Clubhouse canlı yayınında konuştuk.

Canlı yayın sırasında Berna ile hızlıca konuşulanlara yetişmeye çalıştık. Bazı sorular karşılıklı olduğu için cevaplarını yazamadık. Berna’ya da yardımları için ayrıca teşekkürler. 😉

Clubhouse’un Genel Yapısı

• Şu anda Clubhouse’un Türkiye’de herhangi bir temsilciliği veya temsilcisi yok. En azından 1 Milyon kullanıcıya ulaşana kadar zorunlulukları da yok.
• Bu durumda herhangi bir şikayette yerel mahkemeler Clubhouse’ta odaların birinde geçen konuşmaların kaydını veya dökümünü isteyebilir mi? Buna yetkisi var mı? Clubhouse’un “biz kayıt almıyoruz” diyerek buna olumsuz  cevap vermesi durumunda Türkiye’den Clubhouse’a erişim kapatılması mümkün olabilir mi?
• Gökhan Ahi: İsteyemezler. Kayıt kapatıldığı andan itibaren kayıtlar siliniyor. Ancak kullanıcılardan birisi bir raporlama yaparsa biz bu oturumu incelemek üzere kaydı bir müddet tutucağız diyor. Diyelim kaydı hep tutuyor, o zamanda adli yardımlaşma kurumu ile TR’den böyle bir talep gitmesi gerekiyor. Eğer adli yardımlaşma anlaşmamız varsa ( siber suçlar yrdımlaşma sözleşmemiz varsa) TR ona, o da mahkemeye, o ülke bunu suç olarak kabul ederse uluslararası kanunlara göre mahkeme karar verirse o zaman Clubhouse bu kaydı Türkiye’ye gönderebilir. Ama uygulamada bu iş böyle işlemiyor. Adli yardımlaşma ile ilgili yazışma bile 6 ay sürüyor. Fiili olarak da imkansız. 
• Kahraman: Peki engelleme olur mu? 
• Gökhan Ahi: Olmaz diyemiyorum. Sulh ve ceza hakimliği insanların hak ve özgrlükleri ile ilgili kısıtlama kararı verebilen mahkemelerdir. Ülkemizde bu, geniş yetkisi olan bir hakimlik olduğu içn alan adı direkt verildiğinde veya IP adresi verildiğinde erişim engellenebilir. Kanun sadece ilgili sayfa yasaklanıyor dese de hukuk tarafında olmaz diyemiyorum.
• Clubhouse’u ilgi çekmesinin bazı sebepleri var. Davetiye ile gelinmesi, davet eden kişinin profilde görünmesi ve canlı olarak devam edilen yayının Clubhouse tarafından kayıt edilmemesi. Fakat geçen zamanlarda görüldü ki bazı kişiler gerek dışarıdan kamera kaydı ile gerekse bir yazılım yardımı ile odaları kayıt edebiliyorlar. Ve bu kayıtları YouTube vb platformlarda yayınlayabiliyorlar. İlk sorumuz bu olsun. Clubhouse üzerinden izinsiz kayıt alınarak başka bir platformda yayınlanması suç mudur?
• Gökhan Ahi: Nominated edilmiş kişiyi bağlıyor mu, hayır bağlamıyor. Oda açıksa sıkıntı çünkü bu bir yayın oluyor, yayın kaydedilebilir. Kayıtta sıkıntı yok ama ifşada sıkıntı var. Oda kapalı oda ise ”haberleşme” oluyor. Kapalı odanın, yayını da ifşası da problem olacaktır. Gizli odaların kaydedilmesi Türk Hukukuna göre suçtur. İstisnası vardır. O da ben burada tehdit edildiysem hakarate uğradıysam, hukuki delil yaratmak amacıyla bunu kaydetmeme izin var. Örneğin: Kapalı bir odada kadına şiddet söz konusu oluysa kadın bunu kayıt altına alıp ( diğer bir kamera ile) bununla hukuka başvurabilir.
• Bülent: Günlük kullanıcı sayısı 1M olduğunda mı temsilci atamalıdır? Evet
• Konuşma kaydı yayınlanan bir kişi nereye nasıl başvurabilir?

Clubhouse Oda Konuşmaları Hakkında

• En basit soru ile devam edelim. Bir kişi konuşmak için söz alıp bir kişiye küfür edip odayı terk ederse oda moderatörü, hakaret edilen kişi ve dinleyiciler ne yapabilir? Ne yapmalı? 
• Aleni küfür dışında hangi sözler hakaret sayılır veya hukuk nezdinde suç teşkil eder?
• Küfür veya hakaret edildiğinde alınmakta olan kayıt (suç olmasına rağmen) kanıt yerine geçer mi? 
• Gökhan Ahi: Geçer

Clubhouse’ta Moderatör Olan Kişi için

• Moderatör olan kişiler, el kaldırarak konuşmak için söz isteyen dinleyicilere konuşma izni veren veya gerektiğinde onları tekrar dinleyiciler kısmına alabilme yetkileri olan oda sahibi kişiler oluyor. Dolayısı ile odada yaşanan bir hakaret veya nefret söylemi durumunda müdahale etmemesi vb gibi nedenlerle sorumlu tutulabilir mi?

Clubhouse Markalar ve Reklamverenler

• CH’daki sponsorlu yayın anlaşmalarını yaparken sözleşmelerde nelere dikkat edilmeli?
• Gökhan Ahi: Burada bir yayın faaliyeti varsa, bir marka veya temsilcisi ile beraber, reklam doğru mu? dürüst mü? aldatıcı özelliği var mı? ona bakılıyor. Yanıltıcı özellik var mı, sizi şöyle gençleştirir gibi istismar edici özellik içeriyor mu, ona bakılır. Markanın denetlemesi gerekiyor. Sunumu, fenomen bu reklamı doğru dürüst, iddia ortaya koyacaksa bunun ispatlanabilir olması gerekli. Buna bakılır.
• Beyaz yakalı çalışanların kendi çalıştıkları şirket veya Yöneticisi hakkında yaptığı olumsuz bir yorum durumunda (buradan alınan bir kayıtla) şirketten kovulması gibi bir durum olabilir mi?
• Gökhan Ahi: Facebook veya Twitter’da da olduğu gibi, iş vereni hakkında asılsız beyanda bulunaktan bir farkı yok. İş kanunun 25’e 2 maddesindeki kötü niyet halleri gerekleştiyse 25.2 devreye girebilir. 
• Bu gibi durumda şirketten atılan kişinin ne gibi hakları olabilir?

Clubhouse üzerinde açılan kapalı odalar

• Clubhouse’ta kapalı yani özel oda açarak konuşabiliyoruz. Genele açık olan odalara göre gizli ve kapalı odalarda yapılan konuşmaların kayda alınmasının hukuki farklılığı var mı?
• Bir gizli odada kayıt alınırsa delil olabilir mi?

Kişi Sağlığını Etkileyen konular

• Psikolog olan bir kişinin oda açarak tavsiyelerde bulunması (benzer şekilde normal radyo yayınlarını da örnek gösterebiliriz) durumunda dinleyen veya görüş alan kişinin kötü etkilenmesi halinde bir dava ile şikayetçi olma hakkı olabilir mi?
• Gökhan Ahi: Kendilerini bağlayan yasaları var. Hepsi kendi mesleğinin kuralına uygun beyanda bulunmalı. Vitamin kullanın, ilaç kullanın gibi beyanlar zaten yasak.
• Benzer şekilde belirli bir alanda uzmanlığı olan doktorların aynı şekilde insan sağlığını etkileyen konularda yorum yapması, tavsiyelerde bulunması normal olarak hangi hukuki yaptırımlara tabi?

Finans sektörü ile ilgili konular

• İlk soru şu herhangi bir sosyal medya platformunda finansal yazılar yazan bir kişi iletisinin sonuna YTD Yatırım Tavsiyesi Değildir ibaresi koyması onu kurtarır mı?
• Gökhan Ahi: Finansal kuruluşlarda bulunanlar bunu yapamaz. Bitcoin vb konularda ben tavsiyede bulunursam sorun yaşamam. Hisse senedinde manipülasyon yapmak zaten yasak.
• Malum bu aralar para piyasaları ve kripto para piyasaları oldukça hareketli. Genele açılan bir odada yapılan konuşmalara göre yatırım yapan bir kişi zarar gördüm diyerek konuşmacıya dava açabilir mi?

Soru – cevap:

Oğulcan Selçuk Akbulut: Buradaki konuşmaların tamamı text’e çevrilse, blog yazısına çevrilse bu bir kanuni sıkıntı yaratır mı? Speech to text uygulaması kullanmak suç mu?
M.Gökhan Ahi: Yayın public ise sıkıntı yok. Ama bunu bir rop gibi dergiye sattıysan telif hakları devreye girebilir. Benden muaffakat alman gerekir. Ticari ürün haline getiremezsin.

Nükhet: Telif hakları kitap okuma, şarkı icra etme durumlarında telif hakları nedir?
M.Gökhan Ahi: Müzik performansı yapabilirsin sıkıntı yok. Kaydedilmiş bir müziği dinletemezsin. Edebiyat için de aynı şekilde. Tüm şiirleri okuyamazsın Bazı şiirleri okuyabilirsin hepsini değil. 

Alper: Markalar isim alıyorlar. Marka temsilcisi olmayan kişiler de marka tescilini yaptırmadıkları halde marka isimlerini alabilirler mi? Markalar kaptırılan isimlerini nasıl geri alabilirler?
M.Gökhan Ahi: Markanın tescil belgesiyle başvurulmalıdır. CH’a başvurması gerekiyor.

Merter: CH’ın teknik anlamda dijital bir radyodan farkı ne?
M.Gökhan Ahi: Farkı yok.

RTÜK neden el atmıyor?
M.Gökhan Ahi: RTÜK lisans tipleri belirledi.İnternet radyosu yayınlarında sıkıntı yok. Lisansı olmadan da RTUK yayınına tabi olamadan ilerleyebilir.

Onur: ABD’de yaşayan TR vatandaşıyım başım düşünce özgürlüğü ile ilgili konularda sıkışır mı?
M.Gökhan Ahi: CMK kanunları vardır. Suçu işlediğin ülkenin kanunları vardır. Suçun işlendiği yerin kanunlarına göre işlem görürsün. ABD’de bile olsan davan açılır Türkiye’ye geldiğinde gel ifade ver denir.

Özlem: İnsanların clublerini inceliyorum. Şahsi isimlere açılmış klüpler de var. Klüplerde kutuplaşmalar oldukça bunun hukuki zemini nasıl olacak?
M.Gökhan Ahi: Kulüpler henüz Türklere açılmadı. Belli şartları da var. Kulüp isimlerinde şiddeti öven isimler kullanmadıkça sıkıntı yok.

Adem: CH’da vefat durumunda hukuki haklar neler olacaktır?
M.Gökhan Ahi: Ülkelerin miras hukuku prensipleri bu durumu karşılamıyor. Fikri haklar da mirasçılara geçiyor. Dijital haklar miras hukuku tarafında henüz neticelenmiş değil. FB anı sayfası olarak tutabiliyor.

Bülent: Şahit yazılırsak gitmek zorunda mıyız?
Birinci derecede yakınlarınız hakkında şahitler yapmaktan çekinebilirsiniz.Mesleki çekilme hakkı gibi. 

Aycan: Şirket hattıyla CH’a girenler için ne gibi sorumluluklar var?
M.Gökhan Ahi: Şirket hattını böyle kullanmak iş akdi feshi bile olabilir.

Av. M. Gökhan Ahi’ye yayınımıza katıldığı için çok teşekkür ediyoruz. Kendisine ulaşmak isterseniz twitter veya kendi web sayfası üzerinden ulaşabilirsiniz.

Benzer yayınlar gerek Av. M. Gökhan Ahi ile gerek başka konuklarımızla devam edecek. Dinlemek ve soru sormak isterseniz bizi, Twitter, instagram veya Clubahouse üzerinde takip edebilirsiniz. Görüşleriniz ve katkılarınız için bu sayfaya yorum yazabilir, mail de atabilirsiniz.

Berna Mutlu Aytekin (Twitter – instagram – Clubhouse>Bernam)
Kahraman (Twitter – @instagram – Clubhouse>KahramanUgurlu)
Mail ([email protected])

Dinlediğiniz ve okuduğunuz için çok teşekkürler.
Yayınlarım devam edecek… 😉